Flaki to jedno z najbardziej charakterystycznych dań polskiej kuchni, które wywołuje skrajne emocje – jedni je uwielbiają, inni podchodzą do nich z rezerwą. Tradycyjnie podawane na weselach, przyjęciach i rodzinnych uroczystościach, flaki są symbolem polskiego dziedzictwa kulinarnego. To potrawa dla smakoszy ceniących głębokie, intensywne smaki. Flaki to nie tylko pożywne danie, które rozgrzewa i syci, ale także bogate źródło białka i kolagenu, wspierającego zdrowie stawów i skóry. Przygotuj je, aby poczuć autentyczny smak polskiej kuchni i odkryć, jak bardzo może zachwycić tradycja!
Składniki
Flaki:
- 500 g flaków wołowych (czyszczonych i wstępnie obgotowanych)
- 1 l bulionu wołowego
- 1 marchewka
- 1 pietruszka (korzeń)
- 1 mały seler
- 1 por (biała część)
- 1 duża cebula
- 2-3 ząbki czosnku
- 3-4 liście laurowe
- 5-6 ziaren ziela angielskiego
- 1 łyżka majeranku
- 1 łyżeczka mielonego imbiru
- 1 łyżeczka pieprzu czarnego
- sól do smaku
Zasmażka:
- 2 łyżki mąki pszennej
- 2 łyżki masła
Dodatki:
- natka pietruszki do dekoracji
- opcjonalnie chleb do podania
Wykonanie
- Wstępnie ugotuj flaki: Jeśli masz surowe flaki, dokładnie je wypłucz w zimnej wodzie. Zagotuj wodę, wrzuć flaki i gotuj przez około 5-10 minut. Wylej wodę, przepłucz flaki i ponownie zagotuj w czystej wodzie. Powtórz ten proces dwukrotnie, aby pozbyć się intensywnego zapachu.
- Gotuj flaki w bulionie: Po wstępnym przygotowaniu flaków, przełóż je do garnka i zalej gorącym bulionem wołowym. Gotuj na wolnym ogniu przez około 1-1,5 godziny, aż flaki staną się miękkie.
- Przygotuj warzywa: Obierz marchewkę, pietruszkę i seler, a następnie pokrój je w cienkie paski. Pokrój cebulę i por w kostkę. Czosnek drobno posiekaj.
- Dodaj warzywa i przyprawy: Wrzuć do garnka z flakami pokrojone warzywa, cebulę, czosnek, por, liście laurowe i ziele angielskie. Dopraw pieprzem, majerankiem i imbirem. Gotuj przez kolejne 30 minut, aż warzywa będą miękkie, a smaki się połączą.
- Przygotuj zasmażkę: Na patelni rozpuść masło, dodaj mąkę i smaż, mieszając, aż zasmażka stanie się złocista. Stopniowo dodawaj kilka łyżek wywaru z flaków, cały czas mieszając, aby zasmażka stała się gładka i bez grudek. Przelej ją do garnka z flakami i dokładnie wymieszaj.
- Dopraw flaki do smaku: Na koniec dopraw danie solą i pieprzem według własnych upodobań.
- Podaj i udekoruj: Podawaj flaki gorące, udekorowane posiekaną natką pietruszki. Możesz serwować je z chlebem jako pożywne i sycące danie.
Wartości odżywcze
| Składnik | Kalorie (kcal/100g) | Białko (g) | Tłuszcz (g) | Węglowodany (g) |
|---|---|---|---|---|
| Flaki wołowe | 85 | 14.5 | 3.5 | 0 |
| Bulion wołowy | 10 | 0.5 | 0.3 | 1 |
| Marchewka | 41 | 1 | 0.2 | 10 |
| Pietruszka (korzeń) | 55 | 1.5 | 0.3 | 13 |
| Seler | 16 | 0.7 | 0.2 | 3.5 |
| Por | 30 | 1.2 | 0.3 | 6.5 |
| Cebula | 40 | 1.1 | 0.1 | 9 |
| Czosnek | 149 | 6.4 | 0.5 | 33 |
| Masło | 717 | 0.9 | 81 | 0.1 |
| Mąka pszenna | 364 | 10 | 1 | 76 |
- Kaloryczność na 100 g gotowych flaków: ok. 70 kcal
- Kaloryczność na porcję (300 g): ok. 210 kcal
Historia flaków
Historia flaków wołowych, jednego z najstarszych dań kuchni polskiej, sięga czasów średniowiecza. Flaki zyskały popularność w Polsce już w XIV wieku, a ich smak i aromat towarzyszyły nie tylko codziennym posiłkom, ale też wielkim ucztom i wydarzeniom dworskim. Początkowo flaki były potrawą spożywaną przez ludzi mniej zamożnych, jako że wołowe wnętrzności były łatwiej dostępne i tanie. Szybko jednak stały się daniem docenianym przez szlachtę, a w XVI wieku flaki zaczęto przygotowywać w bardziej wyrafinowanej formie, z dodatkiem aromatycznych przypraw sprowadzanych do Polski przez kupców.
Według legendy jednym z miłośników flaków był sam król Władysław Jagiełło, który uwielbiał sycić się nimi podczas polowań i wypraw wojennych. To właśnie on miał nakazać podawanie flaków na książęcych stołach, co przyczyniło się do rozwoju przepisu i jego licznych wariantów w różnych regionach kraju. Każda szlachecka rodzina miała własną wersję flaków, często urozmaicaną lokalnymi przyprawami i warzywami. Z czego są flaki? Na dworach flaki podawano z bogatszymi dodatkami i przyprawami, takimi jak pieprz, majeranek i imbir, które podkreślały ich intensywny smak.
Flaki przetrwały stulecia jako element polskiej tradycji kulinarnej, pojawiając się na stołach podczas ważnych świąt, wesel oraz rodzinnych uroczystości. W XIX wieku flaki stały się jednym z bardziej rozpoznawalnych dań kuchni polskiej, trafiając nawet do książek kucharskich jako symbol autentycznego, tradycyjnego smaku. Dla wielu pokoleń były znakiem gościnności, a ich przyrządzanie wymagało cierpliwości i wprawy, co stanowiło o kulinarnych umiejętnościach gospodyni.
Dziś flaki to danie, które często pojawia się na weselach i imprezach rodzinnych, będąc wyrazem szacunku dla polskiej tradycji. Nowoczesne wersje flaków nie różnią się znacząco od tych historycznych – nadal opierają się na klasycznych składnikach, takich jak warzywa korzeniowe, cebula i zioła. Każda miska flaków przypomina o długiej historii tego dania, o dawnych polowaniach, rycerskich stołach i rodzinnych przepisach przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
